کاهش ازدحام کالا در بنادر ساحلی چین با توسعه بنادر خشک

عصرگمرک، بنادر خشک پایانه‌های لجستیکی درون‌سرزمینی هستند که به وسیله راهگذرهای پرظرفیت به بنادر ساحلی یا به یکدیگر متصل می‌شوند و قابلیت انجام عملیات گمرکی و لجستیکی را بدون نیاز به حضور در بندر دریایی فراهم می‌کنند. این بنادر علاوه بر ارتقاء بهره‌وری و کاهش هزینه‌های لجستیک، با کاهش تراکم بار در بنادر ساحلی و مبادی ورودی باعث افزایش سرعت گردش کالا و در نتیجه کاهش هزینه تجارت می‌شوند. مفهوم بندر خشک ابتدا در اروپا و آمریکای شمالی مورد استفاده قرار گرفت و سپس در آسیا، آمریکای جنوبی و آفریقا توسعه یافت.
دولت چین از اوایل سال ۲۰۰۰ توسعه بنادر خشک را به‌عنوان بخشی از استراتژی ملی لجستیک مورد توجه قرار داد. این سیاست‌ها با هدف توزیع متوازن‌تر اقتصاد، کاهش فشار بر بنادر ساحلی و تسریع روند صادرات و واردات تدوین شد. بنادر خشک همچنین به یکپارچگی بهتر زنجیره تأمین و گسترش حمل‌ونقل چندوجهی کمک می‌کنند. بنادر خشک چین در نزدیکی مناطق صنعتی و مراکز مصرف مهم ساخته شده‌اند، به‌ویژه در نواحی مرکزی و غربی که از بنادر ساحلی دور هستند.

مدل‌های تأمین مالی بنادر خشک در چین

بنادر خشک در مواردی توسط دولت‌های مرکزی و محلی به منظور توسعه اقتصادی مناطق غربی و مرکزی چین، در مواردی توسط بنادر دریایی به منظور افزایش ظرفیت و بهینه‌سازی عملکرد و در مواردی نیز توسط شرکت‌ها و بخش خصوصی توسعه داده می‌شوند. دولت مرکزی معمولاً زیرساخت‌های اصلی مانند زمین، راه‌آهن و امکانات اولیه را تأمین می‌کند، در حالی‌که شرکت‌های خصوصی یا نیمه‌دولتی مسئول ساخت، تجهیز و بهره‌برداری از پایانه‌ها هستند. اغلب پروژه‌ها در قالب مشارکت عمومی–خصوصی اجرا می‌شوند. همچنین نهادهای محلی و بانک‌های توسعه‌ای (مانند بانک توسعه چین) نقش مهمی در تأمین مالی بنادر خشک دارند.

توسعه بندر دژو توسط بندر ساحلی تیانجین

بندر دژو در سال ۲۰۰۸ تأسیس شد و اولین بندر خشک در استان شاندونگ چین به شمار می‌رود. این بندر با سرمایه‌گذاری بندر ساحلی تیانجین ساخته شد و عمدتاً به واردات و صادرات کالا اختصاص داشت. در ابتدا، بندر دژو ارتباط نزدیکی با بنادر استان شاندونگ نداشت و بیشتر خدماتی از قبیل انبارداری و تجمیع و حمل‌ونقل کالاهای صادرشده به بندر تیانجین را ارائه می‌کرد. این بندر همچنین به ترخیص گمرکی و تحویل تجهیز شد، تا روند ترخیص در بندر تیانجین را تسهیل کند.
بعدها با راه‌اندازی قطار کانتینری دریایی-ریلی «پینگ‌یوان»، ارتباط بین بندر دژو و بندر چینگ‌دائو تقویت شد. بدین ترتیب بخشی از فرآیند ترخیص در دژو انجام می‌شد و پس از رسیدن کانتینر به بندر چینگ‌دائو، دیگر نیازی به انجام مراحل زیادی مانند گزارش ورود نبود. در ادامه برای قطار «پینگ‌یوان»، ایستگاه کانتینر اختصاصی طراحی شده تا تبادل اطلاعات بار به‌صورت آنی انجام گیرد.
از طریق این اتصال، بندر دژو به‌تدریج به یک پایانه حمل‌ونقل چندوجهی درون‌مرزی با عملکردهایی مانند انبارداری و گمرک تبدیل شد. قطار پینگ‌یوان هو موجب شد بندر دژو نقش فعالی در ابتکار کمربند و جاده ایفا کرده و فاصله بین مناطق درون‌مرزی و کشورهای مسیر را کاهش دهد. در سال ۲۰۱۸، این بندر با هماهنگی شهرهایی مانند تای‌یوان، هوهوت و اورومچی، خطوط اکسپرس سین‌کیانگ و نینگ‌شیا را راه‌اندازی کرد و به قطار چین-اروپا متصل شد و ارتباط گره‌های کلیدی طرح کمربند و جاده را برقرار ساخت.

توسعه بندر خشک شی‌آن با هدف توسعه اقتصادی مناطق مرکزی چین

برخلاف بنادر خشک استان شاندونگ، بنادر خشک سایر استان‌ها عمدتاً با سرمایه‌گذاری دولت‌های ملی یا استانی و به‌منظور توسعه اقتصادی محلی احداث شده‌اند. این بنادر سرمایه‌گذاری بالاتری دارند و با حمایت‌های سیاستی، زیرساخت‌هایی دقیق و پیشرفته دارند. در این بنادر از همان ابتدا خدمات پایه مانند انبارداری، حمل‌ونقل چندوجهی و تشریفات گمرکی ارائه می‌شود. این بنادر معمولاً در شهرهای کلیدی لجستیکی با حمل‌ونقلی پیشرفته، تنوع در روش‌های حمل‌ونقل و موقعیت جغرافیایی ممتاز احداث شده‌اند.
بندر خشک شی‌آن با هدف توسعه اقتصادی توسط دولت در شهر شی‌آن تأسیس شد. این بندر با برخورداری از مسیرهای جاده‌ای و ریلی مناسب و مناطق ویژه گمرکی الگویی از نقل و انتقال بین بندری، پشتیبانی از سفارشات محلی، حمل‌ونقل چندوجهی و عملیات پیوسته ارائه داده است. بندر خشک شی‌آن با برخورداری از قطار چین–اروپا «چانگ‌آن»، الگوی جدیدی از توسعه اقتصادی بر پایه تجارت الکترونیک فرامرزی شکل داده است که هدف آن تبدیل شدن به بزرگ‌ترین مرکز لجستیک بین‌المللی و بندر ترانزیتی داخلی تحت ابتکار کمربند و جاده است.

بندر خشک ژنگژو حلقه اتصال جنوب شرق آسیا به اروپا

بندر خشک ژنگژو در سال ۲۰۱۳ تأسیس شد. این بندر با پشتیبانی جاده‌ای و ریلی از محمولات مبادله شده با ژاپن، کره جنوبی، آسیای مرکزی و اروپا نقش مهمی در توسعه تجارت و رشد اقتصادی نواحی مرکزی چین دارد. بندر خشک ژنگژو با تکیه بر مدل‌هایی نظیر خرید مستقیم، رهگیری کامل کالاها و تجارت فرامرزی پویا، نقش مؤثری در زنجیره تأمین ایفا می‌کند. هدف اولیه از ایجاد بندر خشک ژنگژو، تسهیل حمل‌ونقل کانتینری در مناطق داخلی کشور و ساده‌سازی فرآیندهای گمرکی بود.
ژنگژو با اتخاذ رویکرد توسعه‌ مبتنی بر «حمل‌ونقل، تجارت و یکپارچگی»، موفق به گسترش ظرفیت‌های حمل‌ونقل چندوجهی خود شده و با بهره‌مندی از زیرساخت‌های مناسب، به‌سرعت در حال رشد و تثبیت جایگاه خود به‌عنوان یک گره مهم لجستیکی است. این بندر اکنون به یک شاهراه ارتباطی میان شبکه‌های لجستیکی داخلی و خارجی تبدیل شده و مناطق شرقی، مرکزی و غربی چین را تحت پوشش قرار داده است.
بندر خشک ژنگژو در ادامه مسیر توسعه، برنامه‌هایی برای افزایش تعداد دفعات اعزام قطارها، گسترش مسیرهای جدید قطار چین–اروپا، تعمیق پیوند بین حمل‌ونقل و تجارت و ایجاد یک پلتفرم جامع اطلاعاتی برای حمل‌ونقل بین‌المللی چندوجهی در دست اجراست. چشم‌انداز نهایی، تبدیل ژنگژو به یک مرکز مدرن و پیشرفته لجستیکی بین‌المللی در استان هنان است که ضمن پوشش سراسری چین، نقش مهمی در اتصال به کشورهای مسیر طرح کمربند و جاده ایفا کند.