آینده «صنعت تراشه» در قبضه چه کشوری خواهد بود؟

به گزارش اختصاصی پایگاه تخصصی و خبری تحلیلی عصر گمرک،‌ کنترل بازار تولید «تراشه‌ها» در قرن 21 چیزی شبیه بدست گرفتن و کنترل منابع نفتی در قرن 20 است و به کشوری که این صنعت و بازار آن را در دست داشته باشد، اجازه می‌دهد، بر قدرت نظامی و اقتصادی کشورهای دیگر نیز سیطره داشته باشد.
آمریکا این سیاست را مقابل چین با اعمال فشار بر شرکت «هوآوی» و تحریم واردات تراشه‌های گوشی همراه تولیدی هوآوی از شرکت‌های دیگر، به‌ویژه شرکت «اپراتور تراشه‌های تایوانی»(TSMC) اتخاذ کرد و اگر چین تصمیم به ورود به این قضیه نمی‌گرفت، هم هوآوی درگیر بحران بزرگی می‌شد که آن را تا آستانه ورشکستگی می‌کشاند و هم نمی‌توانست، مانع ارسال تراشه‌های تایوانی به آمریکا شود.
اهمیت ورود چین به قضیه تراشه‌های هوآوی زمانی آشکار می‌شود که دریابیم، توقف صادرات تراشه‌های تایوان به آمریکا می‌توانست، اپراتورها و صنایع نظامی پدافندی، الکترونیکی و مصرفی آمریکا را حداقل پنج سال تعطیل و چین را به قطب فناوری و صنعت تراشه دنیا تبدیل کند.
به‌همین دلیل، کنگره آمریکا طرح اختصاص 25 میلیارد دلار کمک به صنایع نیمه رسانا یا نیمه‌هادی را برای مقابله با بحران تراشه‌ها تصویب کرد.
صنعت تراشه
صنعت تراشه به دو بخش تقسیم می‌شود، شرکت‌هایی همچون اینتل، سامسونگ، SK هاینیکس و میکرون که تراشه‌های مورد نیازشان را در کارخانه‌هایشان طراحی و تولید می‌کنند و نیاز به واردات آن ندارند و دسته دوم شرکت‌های تولیدکننده تراشه که در حوزه‌های مختلف از جمله صنایع نظامی تراشه می‌سازند.
شرکت تولید نیمه‌هادی تایوان، بزرگترین شرکت تولیدکننده تراشه جهان است و در تمام حوزه‌های فناوری مانند تلفن‌های هوشمند، سیستم عامل‌های با دقت و کارآیی بالا، رایانه‌ها، تبلت‌ها، سرورها، کنسول‌های بازی و دستگاه‌های اینترنتی و سیستم‌های تسلیحاتی تراشه تولید می‌کند.
شرکت TSMCحدود 60 درصد از بازار تراشه‌های آمریکا را در دست دارد.
در سال 2012، کنگره آمریکا تحقیق درباره احتمال کارگذاری تراشه‌های سری در دستگاه‌های هوآوی با هدف جاسوسی را آغاز کرد. نتایج نشان داد، اگرچه این شرکت مایل به شفاف‌سازی رابطه خود با پکن نیست و از قوانین آمریکا تبعیت می‌کند و مدرکی مبنی استفاده از چنین تراشه‌هایی در تولیدات آن یافت نشد، اما کنگره، آمریکا را از خرید سیستم‌های این شرکت باز داشت.
در سال 2019، وزارت بازرگانی آمریکا، هواوی را به لیست شرکت‌های غیرمجاز خود اضافه و فروش یا انتقال فناوری آمریکا به آن را به‌جز در چند مورد محدود کرد.
در ادامه این وزارتخانه از شرکت‌های نیمه‌هادی خارجی که از فناوری و تولیدات آمریکا استفاده می‌کنند، خواست برای خریدهای خود مجوز دریافت کنند تا هوآوی به تراشه‌های آمریکایی دسترسی نداشته باشد.
این توصیه شامل شرکت TSMC نیز می‌شد که تامین‌کننده اصلی تراشه‌های هوآوی بود و بدون آن، هواوی در صنعت تلفن‌های هوشمند مقابل شرکت‌های «اپل» و «سامسونگ» و در بازار تجهیزات شبکه مقابل شرکت «سیسكو» از بازارهای جهانی خارج می‌شد.
نقش شرکت صنایع نیمه‌هادی تایوان در موضع‌گیری آمریکا
سال 2020، شرکت TSMC اعلام کرد، درصدد احداث کارخانه تولید تراشه‌های بسیار پیشرفته به ارزش 12 میلیارد دلار در ایالت «آریزونا» آمریکاست.
ساخت این کارخانه حداقل سه سال طول می‌کشید و گران‌ترین کارخانه درحال احداث در دنیاست. براساس برنامه‌ریزی‌ها این شرکت در سال 2024 به مرحله تولید خواهد رسید.
اگرچه اعلام این خبر با استقبال مواجه شد، اما تولیدات این کارخانه تنها یک چهارم تراشه‌های تولیدی در بزرگترین کارخانه صنایع نیمه‌هادی خواهد بود و فقط 3 درصد از ظرفیت تولید شرکت مادر در تایوان را تشکیل خواهد داد.
شرکت TSMC، در تایوان دارای چهار بخش تولیدی عمده است که هریک به شش یا هفت کارخانه تقسیم می‌شوند و سالیانه 13 میلیون تراشه تولید می‌کنند. اگر این رقم را با یک چهارم تراشه‌هایی که قرار است، کارخانه جدید التأسیس در سال 2024 تولید کند، می‌فهمیم،‌ شرکت TSMC چه نقشی در صعنت آمریکا دارد و اگر زمانی آمریکا این شرکت را به سود چین از دست بدهد، هیچ شرکتی در دنیا نمی‌تواند، نیاز آمریکا به تراشه‌ها را تأمین کند.
صنعت تراشه‌های چین
یک دهه پیش، چین دریافت به‌عنوان کم هزینه‌ترین تولیدکننده دنیا قضبه بازارهای جهانی را به‌دست می‌گیرد، اما این موقتی است، چون پس از مدتی نیروی کار چینی خواهان افزایش دستمزد می‌شود، در این شرایط نیروی کار کشورهای دیگری می‌تواند، جایش را بگیرد، لذا درصدد تولید محصولات پیشرفته‌تر و پیچیده‌تر هم‌تراز با آمریکا شد.
اما مشکل اینجا بود که این محصولات به تراشه‌های خاصی نیاز دارند که چین توان تولید آنها را ندارد. گفتنی است، 61 درصد از تراشه‌های دنیا توسط چین برای تولیدات داخلی و بازارهای صادراتی خریداری می‌شود.
راهکارهای چین
راهکار اول: چشم انداز سال 2025 چین که نقشه راه این کشور، برای نوسازی صنایع و تبدیل سریع آنها از تولید محصولات ارزان‌قیمت به ده شاخه بسیار پیشرفته، مانند تولید خودروهای برقی، ابر کامپیوترها، ارتباطات، ربات‌ها، هوش مصنوعی و تراشه‌های پیشرفته بود.
هدف این طرح کاهش وابستگی به فناوری خارجی و ارتقاء شرکت‌های فناوری پیشرفته بود، افزون بر آن، برای تشویق شرکت‌های فناوری پیشرفته به جذب خریدار و وارد کردن آنها به بازارهای چین به جای آمریکا، پکن نسخه STAR Market خود را به «شورای نوآوری علوم و فناوری بورس شانگ‌های» ارائه داد.
راهکار دوم: طرح دایره یکپارچه ملی که نقشه راه احداث و ایجاد صنایع بومی و محلی نیمه‌هادی و تسریع در تولید تراشه‌ها بود که هدف آن تأمین نیاز بازارهای داخلی به تراشه‌ها تا سال 2030 است.
چین بیش از یک صد میلیارد دلار جهت توسعه صنایع نیمه‌هادی با هدف تبدیل به قطب اول تولید تراشه دنیا سرمایه‌گذاری کرده و صندوق سرمایه‌گذاری صنعت چین 51 میلیارد دلار به این امر اختصاص داده است.
چین از این سرمایه برای پیاده‌سازی بیش از 70 پروژه در صنایع نیمه‌هادی استفاده کرده، بدین ترتیب، جایگاهش را از تولید صفر درصد تراشه‌های دنیا به 16 درصد ارتقا بخشید. اگرچه کیفیت آنها پایین است، اما در آینده درصد سرمایه‌گذاری در طراحی تراشه‌ها و تجهیزات و مواد پیشرفته تولید محصولات نیمه‌هادی است.
چینی‌ها معتقدند، این قرن، قرن آنهاست و می‌دانند، آمریکایی‌ها درصدد دور کردن آنها از جایگاه واقعی‌اشان هستند، با توجه به اهمیت تولید تراشه‌های پیشرفته و بدست گرفتن بازار جهانی آن، در صورت قطع دسترسی آمریکا به منابع تأمین تراشه‌های این کشور، این چین است که باید نیازهای آمریکا در این زمینه را پاسخ دهد.
سؤال این است که آیا چین به تحریم هوآوی توسط آمریکا به‌عنوان یک تحریم عادی و تحریم یک شرکت نگاه می‌کند یا از آن نقطه شروعی برای تلاش بیشتر جهت تولید تراشه‌های پیشرفته استفاده می‌کند؟
درسی که چین گرفت
در قرن 20، هرگاه آمریکا منافعش را در خطر می‌دید، وارد عمل می‌شد. اما برخی سیاستگذاران چینی معتقدند، آمریکا از جنگ‌های بی‌پایان در عراق و افغانستان خسته و فرسوده شده، لذا بعید است، خود را درگیر جنگ دیگری کند. آنها به آمریکا به‌عنوان کشوری نگاه می‌کنند که اختلافات سیاسی و همه‌گیری کرونا، آن را به کشوری متزلزل و منفک تبدیل کرده و در این شرایط بعید است، به خاطر چند کارخانه تولید تراشه درگیر جنگی دیگر کند.
صحت این دیدگاه طی دو دهه گذشته ثابت شده، چون هرگاه واشنگتن با پکن با مشکل مواجه شده، تنها به اعتراض و ابراز نارضایتی و نهایتا تهدید روی برگه اکتفا کرده و این باعث می‌شود، چین در عزم خود در حوزه‌ی تولید تراشه جزم‌تر کند.
اهداف چین و گزینه‌های پیش‌رو
اولین هدف چین در کوتاه مدت، تأمین کامل نیازهایش خود به تراشه‌هاست و این را پاسخ به اقدام آمریکا در تحریم هوآوی می‌داند،‌ لذا ، اولین اقدام را حمایت از هوآوی جهت تولید تراشه‌های پیشرفته‌تر با هدف تأمین نیازهایش و پیشی گرفتن از شرکت‌ تولید تراشه‌های تایوان است.
در این‌باره، چین بر عدم تشدید تقابل با آمریکا تأکید دارد و تلاش می‌کند، مشکلاتش در تأمین تراشه، به‌ویژه نیازهای هوآوی را از طریق مذاکره با طرف آمریکایی و تایوانی حل کند.
در این میان همه‌گیری کرونا و درگیری دولت‌ها به مقابله با آن و باز گرداندن اوضاع به قبل کرونا، شرایط را به سود چینی‌ها و شرکت هوآوی تغییر داد.
با این‌حال، دولت پکن محتاطانه وارد گفتگو با کاخ سفید شد، چون به‌خوبی می‌دانست، جوسازی علیه این کشور در زمینه منشاء کرونا و تنش‌های ایجاد شده بین طرفین برسر این موضوع می‌تواند، به‌راحتی موضوع تراشه‌ها را نیز تحت الشعاع قرار دهد و محصولات شرکت تولید تراشه‌های تایوان به چین یا خرید تراشه‌های چینی در بازارهای آمریکا و اروپا را تحریم کند.
چینی‌ها می‌دانند، این شرایط به‌معنای نزاع و اختلاف نظر برسر هوآوی نیست، بلکه به‌مثابه آغاز جنگ جهانی اقتصادی است که پیامدهای خطرناکی بیش از همه برای چین خواهد داشت و البته پکن به‌خوبی می‌داند، آمریکا هیچ‌گاه حاضر نخواهد شد، به چنین جنگی ورود کند.
تحریم هوآوی بیش از آنکه چین را تحت فشار بگذارد، ضعف و کاستی صنعت آمریکا در حوزه تراشه‌ها به‌ویژه تراشه‌های پیشرفته را آشکار کرد. در این شرایط بی‌تردید بیش از آنکه چینی‌ها نیازمند حل اختلافات با آمریکایی‌ها در قضیه شرکت هوآوی و تراشه‌ها باشند، آمریکایی‌ها به این گزینه احتیاج دارند.
انتهای پیام/.